อันเป็นที่สุดแห่งต้นแบบ : ชีวประวัติของข้าพเจ้า

   อันเป็นที่สุดแห่งต้นแบบ : ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์      


          ในฐานะมนุษย์ปุถุชน ผมย่อมมีต้นแบบ คนเหล่านั้นล้วนกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง ทำให้ผมรู้สึกฮึกเหิมหาญกล้า มีกำลังใจในการกระทำของตัวเอง ไม่จำเป็นต้องเหมือน ไม่ต้องเทียมเท่า แต่อย่างน้อย ผมทราบว่า ครั้งหนึ่งในโลกหล้า มีคนที่กระทำเรื่องเช่นนั้น เรื่องที่ “เหมือนฝัน” ในสายตาของคนอื่น แต่เป็น “เรื่องจริง” ด้วยการกระทำของพวกเขาพวกเธอ

          หนึ่งในจำนวนนั้น เป็นต้นแบบที่ไม่เหมือนคนไหน ไม่เหมือนแม้ยามผมเจอะเจอเขาเป็นครั้งแรก ผมเจอที่หน้าห้องน้ำในร้านเหล้าแถวสามย่าน บนกระดานแผ่นนั้นมีข้อความเขียนไว้ “There is enough in the world for everybody’s need but not enough for anybody’s need” (โลกนี้มีพอสำหรับความต้องการของทุกคน แต่ไม่พอสำหรับความโลภของคนแม้เพียงหนึ่ง)

            ผมแน่ใจ เด็กเสิร์ฟเหล้าไม่ได้เป็นผู้เขียน อาจเป็นการเขียนโดยรุ่นพี่ในรั้วจามจุรี แต่ผมยิ่งแน่ใจ ถ้อยคำไม่ได้ส่งตรงมาจากความคิดของผู้เขียน เขาคงจำมาจากหนังสือเล่มใดเล่มหนึ่ง ทว่า...เล่มไหน ?

            ข้อความนี้เป็นสิ่งที่ผมจำได้ ในวันรุ่งขึ้นและวันถัดไป จนอยากรู้แหล่งที่มา ในโลกยุคที่ไม่มีกูเกิล ผมต้องเสียเวลาไปนาน ไถ่ถามแทบทุกคนที่รู้จัก หาอ่านตามหนังสือ จวบจนทราบ นี่คือข้อความของคานธี

            ผมรู้จักคานธีก่อนหน้านั้น ทราบว่าเขาคือผู้นำอินเดียสู่อิสรภาพ ผมรู้จักคานธีมากขึ้น หลังจากติดตามอ่านหนังสือหลายต่อหลายเล่ม แต่ผมเพิ่ง “เข้าใจ” คานธีเป็นครั้งแรก เมื่อผมอ่าน “ชีวประวัติของข้าพเจ้า” หนังสือที่เขียนโดยคานธี แปลจากภาษาฮินดีเป็นภาษาไทย โดยอาจารย์กรุณา กุศลาสัย

            หนังสือเล่มนี้ ทำให้ผมเข้าใจ ว่าทำไม ชายหนุ่มชาวอินเดียคนหนึ่ง ผู้ไม่ได้ร่ำเรียนจนปราดเปรื่อง ไม่มีความฉลาดปานเทพประทาน ถึงเติบโตมาเป็น “บาปูจี” ของคนหลายร้อยล้าน

            ไม่มีใครเรียกคานธีว่า “อัจฉริยะ” แต่ไม่มีอัจฉริยะรายใด สามารถทำเฉกเช่นนั้นได้ คานธีไม่ใช่ “ยอดนักรบ” แต่ไม่มีขุนพลรายไหน ชนะศึกยิ่งใหญ่เทียมเท่าศึกที่เขาพิชิต คานธีไม่ใช่ “นักปฏิวัติ” แต่ทวดเลนิน ประธานเหมา ลุงโฮ ยังมิอาจก่อการได้หมดจดเทียบเทียม

            เราต้องใช้ “ความเก่ง” มากเพียงใด ? ในการทำให้จักรภพที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลกยุคนั้น ยอมยกธงขาว เราต้องใช้ “ความกล้า” แค่ไหน ? ในการยืนหยัดต่อหน้ากองทัพเกรียงไกรที่สุดเท่าที่มนุษย์เคยรู้จัก โดยเราไม่มีกองกำลังใดอยู่เบื้องหลัง ไม่มีอำนาจต่อรองใดอยู่ข้างกาย มือหนึ่งถือไม้เท้า อีกมือหนึ่งถือผ้าฝ้ายเอาไว้คลุมกายเวลาหนาว

            ผมตอบสองคำถามนี้ได้ ต่อให้คุณเอาความเก่งของคนครึ่งโลก บวกกับความกล้าของคนอีกครึ่งโลก คุณก็มิอาจ ไม่สามารถ กระทำการเยี่ยงนี้ มีเพียง “มหาตมา – จิตวิญญาณอันบริสุทธิ์” จึงสามารถ

            ความเก่งอาจเกิดจากห้องเรียนหรือตำรา ความกล้าอาจเกิดในสนามรบหรือในสถานการณ์บีบคั้น แต่จิตวิญญาณอันบริสุทธิ์ ไม่อาจมีใครสอนหรือมีสถานการณ์ใดสร้างได้ จิตวิญญาณอันบริสุทธิ์ ไม่เคยปรากฏแม้แต่ในนิยายหรือบทประพันธ์ใด ด้วยผู้แต่งไม่เคยมีความคิดว่า มนุษย์จะสามารถไปถึงระดับนั้น

            แต่เมื่อสามารถ จิตวิญญาณเยี่ยงนี้ย่อมไม่แพ้

            ...

            ตลอดเวลาร่วมสิบปีที่ผมอยู่กับสำนักพิมพ์ “บ้านพระอาทิตย์” นี่คือครั้งแรกที่ผมตื่นเต้นถึงขีดสุด เมื่อทราบว่า สำนักพิมพ์จะจัดทำหนังสือ “ชีวประวัติของข้าพเจ้า” โดยอาจารย์กรุณา กุศลาสัย

            ลำพังเพียงแค่ชื่อของผู้แปล ท่านยิ่งใหญ่เพียงพอเป็น “ต้นแบบ” ปราชญ์แห่งแผ่นดินไทย ยิ่งไม่ต้องคิดถึงชื่อของผู้แต่ง ท่านยิ่งใหญ่เพียงพอเป็น “ต้นแบบ” แห่งมนุษยชาติ แม้แต่ผู้เขียนคำนำในฉบับพิมพ์ครั้งแรก คือ “เสฐียรโกเศศ” (พระยาอนุมานราชธน) ผู้เป็น “ต้นแบบ” แห่งนักเขียนไทยทั้งมวล

            หนังสือที่ “ต้นแบบ” ฝากฝีมือไว้ จึงเป็นสิ่งมีค่า มากกว่าเป็นเพียงหนังสือ จึงเป็นครั้งแรกที่ผมอ้ำอึ้ง เมื่อคุณวิทยา บก.สำนักพิมพ์ ขอให้ผมเขียนบทความเกริ่นนำในหนังสือเล่มนี้ หนังสือที่แค่ได้อ่านก็เป็นบุญ จะเอาขวัญกล้าจากไหนไปเขียน “คำนิยม” ผมได้แต่ใช้สติปัญญาและประสบการณ์อันน้อยนิด ครุ่นคิดว่า หนังสือเล่มนี้เหมาะสำหรับใคร

            สำหรับเด็ก นี่คือหนังสือที่จะทำให้คุณใช้วันเวลาข้างหน้า เติบโตเป็นผู้ใหญ่ มากกว่าผู้ใหญ่หลายคน

            สำหรับผู้ใหญ่ นี่คือหนังสือที่จะทำให้คุณใช้เวลาที่เหลืออยู่ ก้าวไปเป็นผู้ใหญ่ มากกว่าที่เคยคิดอยากเป็น

            สำหรับคนทั้งโลก นี่คือหนังสือที่ช่วยบอกว่า มนุษย์สามารถไปได้ถึงระดับไหน

            สำหรับผม นี่คือหนังสือ “อันเป็นที่สุดแห่งต้นแบบ”

            สำหรับคุณ ...

            ...

            ประกายดาวตกแม้กระชั้นสั้น แต่เปี่ยมแสงสีอันแพรวพรายบาดตา ขณะที่ดาวตกปรากฏขึ้น ต่อให้เป็นหมู่ดาวประดับฟ้าชั่วนิรันดร์ ยังไม่อาจลบประกายแสงแข่งประชัน (ดาวตก ผีเสื้อ กระบี่ – โกวเล้ง – น.นพรัตน์)

            ครั้งหนึ่งเคยมีดาวตกพุ่งผ่านน่านฟ้าอินเดีย แม้ดวงดาวลบเลือนหาย แต่แสงดาวยังเหลือร่องรอยไว้ในตัวอักษร

            เพื่อเป็นความหวัง สำหรับผู้ฝันใฝ่ทุกคน และเพื่อเป็นเครื่องเตือนสติ สำหรับผู้กระหายในเงินตรา โลภในอำนาจ โดยปราศจากความยับยั้งชั่งใจ

            เมื่อใด “จิตวิญญาณอันบริสุทธิ์” บังเกิดขึ้น พวกคุณจักพ่ายแพ้...

            
                                       ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์

                          18 พฤศจิกายน ในค่ำคืนที่รอคอยฝนดาวตก